کسانی که هیچ چیز ریزی از زندگی‌شان را از یاد نمی‌برند: حافظه اتوبیوگرافیک بسیار برتر یا HSAM

حافظه اتوبیوگرافیک بسیار برتر highly superior autobiographical memory ، که به اختصار به آن HSAM گفته می‌شود، یک پدیده شناختی جذاب است که در آن افراد توانایی فوق‌العاده‌ و باورنکردنی برای یادآوری جزئیات خاص وقایع و تجربیات گذشته خود با وضوح و دقت بسیار دارند. این توانایی نادر، توجه محققان، روانشناسان و عموم مردم را به خود جلب کرده است. به این توانایی بیش‌یادآوری یا هایپرتایمزیا هم گفته می‌شود.

کشف و مطالعه HSAM

HSAM برای اولین بار در اوایل دهه 2000 مورد توجه گسترده قرار گرفت، زمانی که محققان افرادی را شناسایی کردند که می‌توانستند جزئیات پیچیده زندگی روزمره خود را که سال‌ها از آن گدشته بود، به یاد بیاورند. در سال 2006، یک مطالعه‌ای توسط محققان، از جمله دکتر جیمز مک‌گاو، یک پایه علمی برای درک HSAM فراهم کرد. این مطالعه شامل بررسی افرادی با این توانایی حافظه استثنایی بود که الگو‌های متمایز در عملکرد و ساختار مغز آنها را آشکار کرد. این یافته‌ها آغازگر بررسی جامع‌تر در مکانیسم‌های عصبی مسئول HSAM شد.

ویژگی‌های HSAM

افراد دارای ویژگی HSAM توانایی بی نظیری در یادآوری واضح جزئیات تجربیات شخصی خود از خود نشان می‌دهند. این امر شامل تاریخ‌ها، رویداد‌ها و حتی جنبه‌های پیش پا افتاده زندگی روزمره آن‌ها می‌شود. خاطراتی که توسط افراد مبتلا به HSAM به یاد می‌آیند، اغلب دارای جنبه احساسی بالایی هستند. این مؤلفه احساسی به متمایز بودن خاطرات آن‌ها کمک می‌کند و آن‌ها را از فرآیند‌های حافظه معمولی متمایز می‌کند.

یکی از جنبه‌های جذاب HSAM، ثبات یادآوری در دوره‌های طولانی است. افراد با این توانایی می‌توانند وقایع را به صورت ثابت و بدون کاهش به یاد بیاورند.

اساس عصبی HSAM

مطالعات تصویربرداری عصبی تفاوت‌های ساختاری را در مغز افراد مبتلا به HSAM نشان داده است. هسته دمی، ناحیه‌ای از مغز که با حافظه مرتبط است، در این افراد تغییراتیاز نظر اندازه و عملکرد نسبت به آدم‌های عادی دارد که نشان‌دهنده یک پایه عصبی بالقوه برای توانایی‌های حافظه استثنایی آن‌ها است.

مطالعه با MRI عملکردی، اتصالات تنگاتنگ و زیاد در شبکه‌های مغزی مرتبط با حافظه را در افراد مبتلا به HSAM شناسایی کرده‌اند. این شبکه‌ها، شامل هیپوکامپ و سایر نواحی کلیدی مربوط به حافظه است که به نظر می‌رسد باعث افزایش کارایی شود و به قابلیت‌های فراخوان فوق‌العاده مشاهده شده در افراد HSAM کمک می‌کنند.

چالش‌ها و مزایای HSAM در زندگی روزمره

در حالی که HSAM در نگاه اول یک موهبت به نظر می‌رسد، چالش‌هایی نیز به همراه دارد. افراد مبتلا به HSAM ممکن است نتوانند جزئیات نامربوط فراموش کنند و با هجوم مداوم خاطرات روبرو شوند که می‌تواند طاقت‌فرسا باشد. از طرف دیگر، افزایش ظرفیت حافظه می‌تواند در محیط‌های آکادمیک یا حرفه‌ای که یادآوری دقیق مفید است مفید باشد.

وجود HSAM می‌تواند بر روابط شخصی تأثیر بگذارد، زیرا افراد ممکن است رویداد‌های گذشته را با سطحی از جزئیات به یاد بیاورند که ناخودآگاه اطرافیانشان را آزار بدهد. ار طرف دیگر این برتری آنها می‌تواند در تعاملات اجتماعی به آنها کمک کند.

از سوی دیگر کنجکاوی رسانه‌ها و مردم در مورد HSAM و زندگی روزمره ممکن است حریم خصوصی این افراد را نقض کند.

HSAM و تحقیقات حافظه

مطالعه HSAM اطلاعات ارزشمندی در مورد فرآیند‌های پیچیده شکل‌گیری و بازیابی حافظه در اختیار ما نهاده است. محققان امیدوارند با درک مکانیسم‌های عصبی که زیربنای این توانایی استثنایی هستند راز‌های گسترده‌تر حافظه و شناخت را کشف کنند. بررسی HSAM ممکن است به درمان‌های مناسبی برای اختلالات حافظه منتهی شود.

مورد ماریلو هنر

ماریلو هنر Marilu Henner، یک زن 71 ساله اهل ایلینوی، یکی از کمتر 100 شخصی است که مشخص شده HSAM  دارد. او یک زن بازیگر است و پنج نامزدی جایزه گلدن گلوب را برای بازی در نقش الین اوکانر در کمدی «تاکسی» در کارنامه دارد. مشخص است که او در به خاطر سپردن فیلمنامه و دیالوگ‌هایش هیچ زحمتی نداشته است!