شهرهای آینده: از کاور آثار علمی تخیلی تا واقعیاتی که دیر یا زود بروز خواهند کرد

شهر‌های آینده قرار است کانون‌های نوآوری، پایداری محیط و زیست محیطی و پیوستگی و تعامل انسانی باشند. ما در آستانه عصر جدید‌ ایستاده‌ایم، برنامه ریزان شهری، معماران و رویاپردازان در حال ایجاد نقشه‌هایی برای شهر‌هایی هستند که از محدودیت‌های تخیل فراتر ‌می‌روند. تصور می‌شود که شهرهای آینده دارای این عناصر باشند:

شگفتی‌های تکنولوژیک:

در قلب شهر‌های آینده مجموعه‌ای خیره‌کننده از شگفتی‌های فناوری قرار دارد که تجربه شهری را بازتعریف می‌کند. زیرساخت‌های هوشمند که توسط اینترنت‌ اشیا (IoT) هدایت می‌شود، در تمام جنبه‌های زندگی شهری نفوذ می‌کنند. ساختمان‌های مجهز به حسگر‌های هوشمند محیط خود را بر اساس اشغال و مصرف انرژی تنظیم می‌کنند و استفاده از منابع را بهینه می‌کنند. سیستم‌های حمل و نقل به طور یکپارچه وسایل نقلیه خودران را ادغام می‌کنند و شبکه‌ای روان و کارآمد ایجاد می‌کنند که ازدحام را به حداقل می‌رساند و اتصال را به حداکثر می‌رساند.

ادغام واقعیت افزوده:

شهرنشین آینده واقعیت را از طریق دریچه واقعیت افزوده (AR) تجربه خواهد کرد. عینک‌های هوشمند، اطلاعات دیجیتال را بر روی دنیای فیزیکی ارائه می‌کنند و شهر را به یک تجربه شخصی و تعاملی تبدیل می‌کنند. پیمایش، بازیابی اطلاعات و تعاملات اجتماعی به طور یکپارچه در این فضای افزوده رخ می‌دهد و خطوط بین فضای فیزیکی و مجازی را محو می‌کند.

باغ‌های عمودی و پارک‌های هوایی:

فضا‌های سبز در شهر‌های آینده ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد. با افزایش اهمیت پایداری زیست محیطی، آسمان‌خراش‌ها به باغ‌های عمودی تبدیل می‌شوند، نما‌های آن‌ها با پوشش گیاهی سرسبز پوشیده شده است که نه تنها یک لذات دیداری را فراهم می‌کند، بلکه به بهبود کیفیت هوا نیز کمک می‌کند.

مراکز انرژی‌های تجدیدپذیر:

شهر‌های آینده بیشتر انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند. پانل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و سایر فناوری‌های نوآورانه تولید انرژی به طور یکپارچه در شهرهای آینده ادغام خواهند شد.

شبکه‌های هایپرلوپ:

مفهوم سنتی رفت و آمد با ظهور شبکه‌های هایپرلوپ و حمل و نقل مگلو دچار تحولی انقلابی می‌شود. مسافران مسافت‌های بسیار زیادی را در کمترین زمان طی می‌کنند، زیرا «غلاف‌های» هایپرلوپ با سرعتی خیره‌کننده از میان تونل‌های عایق خلاء عبور می‌کنند.

حکمرانی غیرمتمرکز و تصمیم‌گیری به کمک هوش مصنوعی:

شهر‌های آینده توسط مقامات متمرکز اداره نمی‌شوند، بلکه توسط شبکه‌های غیرمتمرکز با قدرت هوش مصنوعی (AI) اداره می‌شوند. فرآیند‌های تصمیم‌گیری از طریق الگوریتم‌های هوش مصنوعی که مجموعه داده‌های وسیعی را برای بهینه‌سازی تخصیص منابع، برنامه‌ریزی شهری و خدمات عمومی تحلیل می‌کنند، ساده‌سازی می‌شوند. شهروندان به طور فعال از طریق پلتفرم‌های دیجیتالی در حکمرانی شرکت می‌کنند و حس مشارکت جامعه و مسئولیت مشترک را تقویت می‌کنند.

مراکز فرهنگی و تأسیسات هنری تعاملی:

شهر‌ها تبدیل به کانون‌های داغ فرهنگی می‌شوند که تنوع و خلاقیت سبب میشوند. چیدمان‌های هنری تعاملی چشم‌انداز شهری را پر می‌کنند و تجربه‌های همه‌جانبه‌ای را برای شهروندان فراهم می‌کنند که فناوری و بیان هنری را در هم می‌آمیزند. مراکز فرهنگی، مجهز به امکانات پیشرفته موسیقی، تئاتر و هنر‌های تجسمی، به عنوان کانونی برای همکاری هنری و تبادل فرهنگی عمل می‌کنند.

شهر‌های شناور و زیستگاه‌های زیر آب:

به موازات کم شدن زمین برای ساخت و ساز، معماران رویایی مکان‌های غیر متعارف ساخا و ساز را کشف می‌کنند. شهر‌های شناور که در آب‌های ساحلی و زیستگاه‌های زیر آب لنگر انداخته‌اند، به قلمرو‌های جدید زندگی انسان‌ها تبدیل می‌شوند. این راه حل‌های نوآورانه نه تنها فضای زندگی موجود را گسترش می‌دهند، بلکه از پتانسیل اقیانوس‌ها برای مدیریت منابع پایدار نیز بهره می‌برند.

تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی:

شهر‌های آینده برای انعطاف‌پذیری در برابر شرایط اقلیمی ساخته خواهند شد. زیرساخت‌های سبز، معماری مقاوم در برابر سیل و سیستم‌های هشداردهنده پیشرفته از تأثیرات تغییرات آب و هوایی محافظت می‌کنند.

---

شهرها در قلمرو تصویرگرهای آثار علمی تخیلی:

کاورهای کتاب‌های آثار علمی تخیلی، چه کلاسیک و چه امروز و همچنین محلات تخیلی همیشه جالب بوده‌اند و تصویر شهرهای آینده در آن جالب بوده است.

۱. ابرشهر‌های دیستوپیایی:

یکی از رایج‌ترین موضوعاتی که روی جلد کتاب‌های علمی تخیلی به تصویر کشیده می‌شود، ابرشهر دیستوپیایی است. این مناظر پراکنده و خشن شهری حسی از کلاستروفوبیا و آینده را منتقل می‌کند. آسمان‌خراش‌های بلند به آسمان‌های آلوده می‌رسند و سایه‌های بلندی را بر خیابان‌های شلوغ و فرسوده میاندازند. پالت رنگ اغلب به سمت سایه‌های خاکستری و رنگ‌های خاموش متمایل می‌شود و تیرگی این جهان‌های خیالی را تقویت می‌کند. یک نمونه قابل توجه جلد «سایه‌های نئون» اثر ویلیام گیبسون است که در آن منظره شهری آینده‌نگرانه در درخشش وهم‌آور نور‌های نئونی غرق شده و حسی از دیستوپیای سایبرپانک را برمی‌انگیزد.

۲. زیبایی‌شناسی سایبرپانک:

جلد کتاب‌های علمی تخیلی اغلب از زیبایی‌شناسی سایبرپانک الهام می‌گیرند و شهر‌هایی را به نمایش می‌گذارند که با نور‌های نئون، وسایل با فناوری پیشرفته جلوه‌گری می‌کنند. روی جلد‌ها اغلب  بیلبورد‌های هولوگرافیک بلند و قهرمان‌هایی که با جلوه‌های سایبرنتیک پوشیده شده‌اند، دیده می‌شود. «نورونمانسر» اثر ویلیام گیبسون به عنوان یک نمونه نمادین عمل می‌کند و منظره شهری آینده‌نگر را به تصویر می‌کشد که در آن فناوری و انحطاط در کنار همدیگر از لحاظ بصری خیره‌کننده وجود دارند. این کاور‌ها حسی از آشفتگی تکنولوژی بالا و آمیختگی بشریت با محیط شهری دیجیتالی را منتقل می‌کنند.

۳. ابرشهر‌های فرازمینی:

این کاورها خوانندگان را به جهان‌های بیگانه با سازه‌های بلند، طرح‌های معماری منحصربه‌فرد، و مناظری که از قرارداد‌های زمینی سرپیچی می‌کنند، پوشش می‌دهد. شهر‌هایی که به تصویر کشیده می‌شوند ممکن است در ابر‌ها شناور باشند، در پوسته سیارات دوردست نقب زده باشند و بازمین‌شناسی زمین بیگانه باشند. «شهر پله‌ها» اثر رابرت جکسون بنت نمونه‌ای بارز است که منظره‌ای سورئال شهری را به نمایش می‌گذارد که به تمدنی با شگفتی‌های معماری فراتر از درک بشر اشاره دارد.

۴. شهر‌های شناور و بهشت‌های آسمانی:

برخلاف تصاویر دیستوپیایی، برخی از جلد‌های کتاب‌های علمی تخیلی شهر‌هایی را به تصویر می‌کشند که گویی گرانش بر آنها تاثیری ندارد، در بالای زمین معلق هستند یا در میان ابر‌ها شناور هستند. این شهر‌های شناور نمادی از دید اتوپیایی از زندگی شهری، فارغ از محدودیت‌های زمین است. به عنوان مثال، «جاده‌های ابری» نوشته مارتا ولز، کاوری را به نمایش می‌گذارد که شهر‌های هوایی با زیبایی اثیری را به نمایش می‌گذارد و همزیستی هماهنگ با آسمان و طبیعت را نشان می‌دهد.

۵. عجایب زیرزمینی:

کاورهایی که شهرهای زیرزمینی را نشان می‌دهند، اغلب مجتمع‌های زیرزمینی وسیعی را به تصویر می‌کشند که توسط منابع نور مصنوعی روشن شده و مملو از جمعیت و مظاهر زندگی هستند.  «سیلو» اثر هیو هوی یک نمونه بارز است که کاوری دارد که به لایه‌های پیچیده جامعه‌ای که در محدوده یک سیلوی زیرزمینی زندگی می‌کند اشاره می‌کند.

۶. مناظر شهری Steampunk:

Steampunk، زیرشاخه‌ای از علمی-تخیلی است که زیبایی‌شناسی ویکتوریایی را با فناوری بخار ترکیب می‌کند، در جلد کتاب‌ها مناظر پیچیده شهری که  دوران انقلاب صنعتی اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ را پیچیده‌تر کرده‌اند، دیده یم‌شود. این کاورها اغلب ماشین‌آلات برنجی و مسی، کشتی‌های هوایی که در آسمان به پرواز در می‌آیند و خط افقی که توسط مناره‌های ساعت‌دار پوشیده شده را به نمایش می‌گذارند. جلد «پل وابستگی» اثر جورج‌مان نمونه‌ای از این مورد است.

۷. آرمان‌شهر‌های گذشته-آینده‌نگر:

برخی از کتاب‌های علمی تخیلی خوانندگان را به چشم‌اندازی از آینده که ریشه در گذشته دارد یعنی یک آرمان‌شهر گذشته‌نگر آینده‌نگر، منتقل می‌کند. این روجلدها اغلب از دیدگاه‌های اواسط قرن بیستم در مورد آنچه که آینده ممکن است داشته باشد، الهام می‌گیرند، که دارای معماری شیک، کارآمد، ماشین‌های پرنده و حس خوش‌بینی است. نمایش تلویزیونی «جتسون‌ها» یک نمونه کلاسیک است.

۸. بیوتوپیای بیوپانک:

Biopunk، یک زیرژانر تلاقی بیوتکنولوژی و داستان‌های گمانه‌زنی را بررسی می‌کند، اغلب روی جلد کتاب‌ها از طریق بیوتوپی‌های شلوغ و سورئال به تصویر کشیده می‌شود. این شهر‌های زنده عناصر ارگانیک را در خود جای داده‌اند و طبیعت را به روش‌های غیرمنتظره‌ای با فناوری در هم می‌آمیزند. «دختر وینداپ» اثر پائولو باسیگالوپی یکی از همین روجلدها رو دارد.

۹. زمین‌های بایر پسا آخرالزمانی:

جلد کتاب‌های علمی تخیلی که در مناظر پسا آخرالزمانی قرار دارند، اغلب شهر‌هایی را به تصویر می‌کشند که فرو ریخته و متروک شده‌اند، طبیعت در آنها نفوذ کرده یا در اثر حوادث فاجعه‌بار ویران شده‌اند. روجلدها با آسمان‌خراش‌های فرسوده و بقایای مراکز شهری که زمانی پر رونق بودند، حس ویرانی را القا می‌کنند. جلد «جاده» اثر کورمک مک کارتی نمونه‌ای بارز است از این دست است.

۱۰. مناظر شهری سفر در زمان:

این پوشش‌ها مناظر شهری را به تصویر می‌کشند که از مرز‌های زمانی فراتر ‌می‌روند و دوره‌های مختلف را در یک قاب ادغام می‌کنند. چه از طریق ماشین‌های زمان و چه از طریق فن‌آوری آینده‌نگر، این جلد‌ها خوانندگان را دعوت می‌کنند تا سیال بودن زمان را در بافت محیط‌های شهری را تجسم کنند.