چه چیز باعث رایجه خاص سالمندان می‌شود و چرا فقط این بو روی برخی تاثیرگذار است؟

بسیاری این تصور را دارند که افراد مسن رایحه و بوی متمایزی دارند.  محققان تصمیم گرفته‌اند آزمایش کنند که آیا این عطر بخشی ذاتی از افزایش سن است یا محصول محیط است یا فقط یک تصور ذهنی است.

مشخص شده که این بو عمدتاً از تغییر مواد شیمیایی تولید شده توسط بدن ما حاصل می‌شود و مولکول‌های دخیل در آن هم شناسایی شده اما حس بویایی افراد مختلف هم در هم شناسایی آن متفاوت عمل می‌کند.

در سال 2001، تیمی از محققان به سرپرستی دکتر شینیچیرو هیز در یوکوهاما، از داوطلبان 26 تا 75 ساله خواستند تا سه شب پیراهن‌هایی بپوشند که برای تشخیص بوی بدن به آنها داده شده بود. مولکول‌های چسبیده به پیراهن‌ها استخراج شدند و از طیف‌سنج جرمی برای جداسازی ترکیبات برای تجزیه و تحلیل استفاده شد.

نویسندگان ترکیب پیچیده‌ای از مواد شیمیایی را یافتند، اما بیشتر آن‌ها ربطی به سن نداشتند. مورد استثناء 2-Nonenal بود که آلدئیدی است که فقط در پیراهن‌هایی یافت می‌شد که افراد 40 سال و بالاتر می‌پوشیدند و پس از این سن هم با افزایش سن افزایش می‌یافت.

البته بدن ما 2-Nonenal را در هیچ سنی در عرق خود ترشح نمی‌کند. در عوض، پوست افراد مسن اسید‌های چرب غیراشباع امگا 7 آزاد می‌کند که در اثر قرار گرفتن در معرض هوا، اسید‌های چرب 2-Nonenal تبدیل می‌شود. پراکسید‌های لیپید این روند را تسریع می‌کنند.

مطالعه‌ای در سال 2012 در PLOS ONE به رهبری دکتر سوزانا میترو، که در آن زمان در مرکز حواس شیمیایی مونل انجام شد، نشان داد که افراد می‌توانند بوی بدن افراد بالای 75 سال و زیر 55 سال را تشخیص دهند، اما رایجه افراد 20 ساله و 45 تا 55 ساله را می‌توانند متوجه بشوند.

میانگین غلظت 2-Nonenal برای افراد 40-70 ساله 2.6 قسمت در میلیون بود. با این حال، دو داوطلب در دهه 60 و یکی بالای 70 سال، 2-Nonenal بسیار کمی تولید کردند که حتی طیف سنج جرمی نیز به سختی قادر به تشخیص آن بود و عملا حس بویایی ما نمی‌توانست این میزان غلظت کم را تشخیص داد.

امگا 7 تک اشباع نیز با افزایش سن روند افزایشی آشکاری را نشان داد، اما نیمی از افراد بالای 40 سال اینگونه نیستند.

این که چرا بدن برخی از سالمندان رایجه دارد و برخی نه.. اولترا«داروینیست‌ها»، که هر پدیده زیستیرا به انتخاب طبیعی یا جنسی نسبت می‌دهند، فکر می‌کنند که برخی از مزیت‌های تکاملی در نشان دادن پیری وجود دارد. با این حال، حتی آن‌ها در توضیح اینکه تغییر رایجه چه مزیتی دارد، پاسخ مشخص ندارند.

از طرف دیگر، ترشح امگا 7 ممکن است به سادگی نتیجه پیری بدن باشد و محصول تخریب شده یک عارضه جانبی باشد. بدن آنزیم‌هایی دارد که چربی‌ها را غیراشباع می‌کنند و فراوانی آن‌ها ممکن است با افزایش سن به دلایل زیادی تغییر کند و احتمالاً فراوانی امگا ۷ را افزایش دهد.

حتی بر سر خوشایند یا ناخوشایند بودن این رایجه هم اختلاف نظر وجود دارد و برخی مثلا بوی بدن پیرمردها را ناخوشایند می‌دانند و برخی‌ها هم نه.

حتی موضوع ممکن است جنبه اجتماعی داشته باشد و  جوامعی که احترام بیشتری نسبت به سالخوردگان دارند دارند ممکن است به طور متفاوتی به آن نگاه کنند.

منبع: Journal of Investigative Dermatology و PLOS ONE